Këtë javë Organizata Botërore e Shëndetit emëroi një “variant interesi” të ri të koronavirusit, të quajtur varianti Mu. Ai u zbulua për herë të parë në Kolumbi në janar të 2021-it, dhe është përhapur në rreth 39 shtete deri më tani. Mu ka ndryshime, të quajtura mutacione, që do të thotë se mund të jetë në gjendje të shmangë një pjesë të mbrojtjes që marrim nga vaksinat COVID. Por një element i sigurt është se pavarësisht se ka qenë që nga janari i vitit 2021 prezent, nuk duket se po e tejkalon Deltan, variantin mbizotërues në pjesën më të madhe të botës.
Çfarë është një variant interesi?
Një element mbresëlënës i përgjigjes sonë ndaj COVID ka qenë renditja e shpeshtë gjenomike, të cilën nuk e kemi bërë më parë në këtë shkallë. Ajo gjurmon dhe harton evolucionin e virusit në kohë reale, pasi ai përshtatet dhe ndryshon. Disa mutacione do të jenë të dëmshme për virusin, por disa do të jenë të dobishme, duke e lejuar atë të përhapet më mirë, t’i shpëtojë mbrojtjes së ofruar nga vaksinat apo edhe t’iu shmanget testeve COVID. Nëse ka ndryshime në virus që do të thotë se duket se ka potencial për të bërë më shumë dëm, atëherë ne e quajmë atë një “variant interesi”.
Mu ka mutacione që mund të japin disa nga këto veti, por provat janë ende në kërkim. Katër variantet e tjera të interesit janë Eta, Iota, Kappa dhe Lambda. Nëse ka prova të përshtatshme, Mu është serioz dhe fillon të kapërcejë variante të tjera si Delta, mund të quhet një “variant shqetësimi”. Katër variantet shqetësuese janë Alpha, Beta, Gamma dhe Delta.
A mund t’i mbijetojë vaksinave?
Shumica e vaksinave kundër COVID synojnë “proteinën e pikut” të virusit, që ai përdor për të hyrë në qelizat tona. Vaksinat tona i ekspozojnë trupat tanë ndaj një pjese të virusit, zakonisht proteina me thumba, kështu që sistemi ynë imunitar mund të mësojë të luftojë virusin nëse e has atë. Nëse një variant ka ndryshime të rëndësishme në proteinën e pikut, kjo mund të zvogëlojë efektivitetin e vaksinave tona. OBSH tha se provat paraprake sugjerojnë se varianti Mu mund të shmangë pjesërisht antitrupat që marrim nga vaksinimi.
Por për shkak se këto të dhëna janë nga studimet laboratorike, ne nuk mund të jemi të sigurt se si varianti do të luajë në të vërtetë në popullatë. Kemi nevojë për më shumë kërkime për të qenë të sigurt se si sillet tek njerëzit, dhe puna për këtë është në zhvillim. Lajmi i mirë është se vaksinat tona aktualisht mbrojnë mirë kundër infeksionit simptomatik dhe sëmundjeve të rënda nga të gjitha variantet e virusit deri më tani.
Vaksinat mund të mos na mbrojnë përgjithmonë!
Ekziston një probabilitet i lartë që një variant i ri të dalë një ditë që mund t’i shpëtojë ndjeshëm mbrojtjes së ofruar nga vaksinat tona, të cilat bazohen në llojin origjinal të virusit. Ne do ta quanim këtë një “variant shpëtimi”. Është e vështirë të dihet nëse dhe kur do të ndodhte kjo, por transmetimi i shfrenuar në komunitet i virusit rrit shanset që të shfaqet një variant i tillë. Sidoqoftë, prodhuesit kryesorë të vaksinave COVID janë të përgatitur mirë nëse kjo ndodh. Disa tashmë janë duke zhvilluar vaksina për variante të reja, të tilla si Delta.
Nëse zbulojmë një variant shpëtimi, disa prodhues të vaksinave mund të ndryshojnë vaksinat e tyre ekzistuese që të përputhen me variantin e ri, ndoshta brenda 6-8 javësh. Rregullatorët mjekësorë në të gjithë botën ka të ngjarë të përshpejtojnë procesin e miratimit për ta bërë këtë të mundur. Do të duheshin disa studime dhe këto mund të bëheshin shpejt, për sa kohë që vaksina e re ka në thelb të njëjtat veti si vaksina ekzistuese.
Është e mundur që të shohim një variant të kapërcejë Deltan përsa i përket infektshmërisë. Shkencëtarët mendojnë se është të paktën 50% më infektuese se varianti Alpha, i cili ishte rreth 50% më infektiv se lloji origjinal. Teoria evolucionare parashikon që virusi mund të bëhet më i transmetueshëm me kalimin e kohës, por më pak i rëndë, pasi një virus dëshiron të përhapet sa më shumë që të jetë e mundur dhe nuk dëshiron të vrasë “origjinën” e tij para se ta bëjë këtë. Por kjo mund të mos jetë domosdoshmërisht mënyra se si shfaqet SARS-CoV-2, dhe realisht jemi ende në “ditët e para” të këtij virusi.
Mënyra më e mirë për të luftuar variantet është që të vaksinohen sa më shumë njerëz të jetë e mundur, kështu që ka më pak pritës të ndjeshëm që virusi të riprodhohet dhe të pësojë mutacion. Ekziston rreziku që sapo të kemi shumicën e botës të vaksinuar, vaksinat mund të bëjnë “presion selektiv” mbi virusin që të evoluojë për t’i shpëtuar vaksinave. Por përfitimet e vaksinimit të më shumë njerëzve tejkalojnë këtë rrezik.
Burimi: The conversation | Përktheu dhe përshtati: JOQ Albania
